جوش های مزاحم نه تنها در دوران نوجوانی بلکه در سنین بالاتر هم می توانند مهمان ناخوانده پوست ما شوند. اما ماجرا به همینجا ختم نمی شود! گاهی اوقات حتی بعد از برطرف شدن جوش ها، جای زخم های فرورفته ای روی پوست باقی می مانند که اعتماد به نفس ما را تحت تاثیر قرار می دهند
فرورفتگی جای جوش چیست و چگونه می توان از شر این جای زخم های ناخوشایند خلاص شد؟ در این مقاله قصد داریم به طور کامل در مورد فرورفتگی جای جوش، انواع آن، علل ایجاد و روش های درمان خانگی و کلینیکی صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا با راهکارهای موثر، پوستی صاف و یکدست برای خود به ارمغان آورید.
فهرست مطالب
فرورفتگی جای جوش چیست؟
فرورفتگی جای جوش (Atrophic scars) نوعی اسکار (جوشگاه) فرو رفته در پوست است که پس از بهبود یافتن جوش های التهابی شدید، مانند کیست ها و ندول ها، ایجاد می شوند. این فرورفتگی ها معمولا به شکل حفره های عمیق یا کم عمق روی پوست ظاهر می شوند و می توانند در نواحی مختلفی مانند صورت، سینه، پشت و شانه ها دیده شوند.
انواع فرورفتگی جای جوش
فرورفتگی جای جوش را می توان بر اساس شکل ظاهری آنها به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
- فرورفتگی های یخ چال (Ice pick scars): این نوع فرورفتگی ها به شکل حفره های عمیق و باریک هستند که معمولا قطر کمی دارند.
- فرورفتگی های غلتانی (Rolling scars): این فرورفتگی ها به شکل موج دار و با لبه های گرد دیده می شوند و عمق کمتری نسبت به فرورفتگی های یخ چال دارند.
- فرورفتگی های باکسار (Box scars): این نوع فرورفتگی ها عمیق و دارای لبه های تیز هستند و ظاهری شبیه جعبه یا باکس دارند.
علل ایجاد فرورفتگی جای جوش
فرورفتگی جای جوش، که به عنوان اسکارهای آتروفیک نیز شناخته می شوند، نوعی اسکار هستند که در اثر از بین رفتن کلاژن و الاستین در پوست ایجاد می شوند. این نوع اسکارها به طور معمول به شکل فرورفتگی های کوچک یا بزرگ در پوست ظاهر می شوند و می توانند در نواحی مختلفی مانند صورت، سینه، پشت و شانه ها دیده شوند.
عوامل متعددی می توانند در ایجاد فرورفتگی جای جوش نقش داشته باشند، از جمله:
شدت التهاب:
هرچه التهاب ناشی از جوش شدیدتر باشد، احتمال ایجاد فرورفتگی جای جوش بیشتر می شود. جوش های التهابی شدید، مانند کیست ها و ندول ها، به طور قابل توجهی به لایه های عمیق تر پوست نفوذ می کنند و در این لایه ها به کلاژن و الاستین آسیب می رسانند. این آسیب می تواند منجر به از بین رفتن ساختار حمایتی پوست و ایجاد فرورفتگی در محل جوش شود.
عمق جوش:
جوش هایی که در لایه های عمیق تر پوست ایجاد می شوند، به احتمال زیاد جای زخم های فرورفته ای به جا می گذارند. همانطور که در بالا ذکر شد، جوش های التهابی عمیق به کلاژن و الاستین در لایه های عمیق تر پوست آسیب می رسانند و احتمال ایجاد فرورفتگی جای جوش را افزایش می دهند.
ژنتیک:
برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به جای زخم های هایپرتروپیک و اسکار هستند. این افراد به دلیل داشتن نقص در ژن های مسئول تولید کلاژن و الاستین، در مقایسه با افراد دیگر، بیشتر در معرض خطر ایجاد اسکارهای فرورفته پس از التیام زخم ها قرار دارند.
دستکاری در جوش:
دستکاری، کندن و خاراندن جوش، روند التیام را مختل کرده و احتمال ایجاد فرورفتگی جای جوش را افزایش می دهد. دستکاری در جوش می تواند منجر به التهاب بیشتر و آسیب بیشتر به کلاژن و الاستین در محل جوش شود.
کمبود ویتامین ها و مواد معدنی:
برخی از ویتامین ها و مواد معدنی، مانند ویتامین C، ویتامین A و روی، برای تولید کلاژن و الاستین ضروری هستند. کمبود این مواد مغذی می تواند روند التیام زخم را مختل کرده و احتمال ایجاد فرورفتگی جای جوش را افزایش دهد.
عوامل هورمونی:
نوسانات هورمونی، به خصوص در دوران بلوغ و بارداری، می تواند منجر به افزایش تولید چربی پوست و ایجاد جوش های التهابی شود. این جوش ها، همانطور که قبلا ذکر شد، می توانند در نهایت به فرورفتگی جای جوش تبدیل شوند.
مصرف برخی داروها:
مصرف برخی از داروها، مانند کورتیکواستروئیدها، می تواند روند تولید کلاژن و الاستین را کند کرده و احتمال ایجاد فرورفتگی جای جوش را افزایش دهد.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید:
قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون محافظت، می تواند روند التیام زخم را مختل کرده و احتمال ایجاد اسکارهای تیره و هایپرپیگمانته را افزایش دهد.
افزایش سن:
با افزایش سن، تولید کلاژن و الاستین در پوست به طور طبیعی کاهش می یابد. این امر می تواند منجر به نازک شدن پوست و افزایش احتمال ایجاد فرورفتگی جای جوش در صورت ایجاد جوش شود.
به طور کلی، مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به فرورفتگی جای جوش هستند. این امر به دلیل هورمون های مردانه است که می تواند منجر به افزایش تولید چربی پوست و ایجاد جوش های التهابی شود.
تزریق فیلر در بهترین کلینیک سعادت آباد
روش های خانگی درمان فرورفتگی جای جوش
درست است که روش های پزشکی می توانند نتایج موثرتر و ماندگارتری را برای درمان فرورفتگی جای جوش به ارمغان آورند، اما روش های خانگی متعددی نیز وجود دارند که می توانند به بهبود ظاهر جای زخم ها و صاف تر شدن پوست کمک کنند.
- نکته: قبل از استفاده از هرگونه روش خانگی، ابتدا آن را روی قسمت کوچکی از پوست خود تست کنید تا از عدم حساسیت اطمینان حاصل کنید.
برخی از روش های خانگی رایج برای درمان فرورفتگی جای جوش عبارتند از:
1- میکرونیدلینگ خانگی:
میکرونیدلینگ با ایجاد سوراخ های ریز در پوست، تولید کلاژن و الاستین را تحریک می کند و می تواند به صاف شدن و سفت شدن پوست کمک کند. دستگاه های میکرونیدلینگ خانگی در دسترس هستند، اما برای استفاده از آنها باید احتیاط کرد و دستورالعمل ها را به دقت دنبال کرد.
2- لایه برداری با اسیدهای میوه (AHA):
اسیدهای میوه مانند اسید گلیکولیک و اسید لاکتیک می توانند سلول های مرده پوست را از بین ببرند و ظاهر خطوط ریز و چین و چروک ها را بهبود بخشند. لایه برداری با AHA می تواند به صاف شدن سطح پوست و کم شدن عمق فرورفتگی جای جوش کمک کند.
3- روغن درخت چای:
روغن درخت چای به دلیل خواص ضد میکروبی و ضد التهابی خود می تواند به بهبود جای زخم ها کمک کند. چند قطره روغن درخت چای را با روغن پایه مانند روغن نارگیل یا روغن بادام مخلوط کرده و روی جای زخم ها ماساژ دهید.
4- آلوئه ورا:
آلوئه ورا به دلیل خواص ضد التهابی و مرطوب کنندگی شناخته شده است. استفاده از ژل آلوئه ورا روی جای زخم ها می تواند به تسکین التهاب و بهبود ظاهر اسکار کمک کند.
5- عسل:
عسل به دلیل خواص ضد التهابی و آنتی باکتریایی خود می تواند به بهبود جای زخم ها کمک کند. عسل را به طور مستقیم روی جای زخم ها بمالید و بگذارید 15 تا 20 دقیقه بماند، سپس با آب ولرم بشویید.
6- زردچوبه:
زردچوبه به دلیل خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی خود می تواند به بهبود جای زخم ها کمک کند. 1 قاشق غذاخوری پودر زردچوبه را با 1 قاشق غذاخوری شیر یا ماست مخلوط کنید تا خمیری به دست آید. خمیر را روی جای زخم ها بمالید و بگذارید 15 تا 20 دقیقه بماند، سپس با آب ولرم بشویید.
7- روغن نارگیل:
روغن نارگیل به دلیل خواص مرطوب کنندگی و ضد التهابی خود می تواند به بهبود جای زخم ها کمک کند. روغن نارگیل را به طور مستقیم روی جای زخم ها بمالید و به آرامی ماساژ دهید.
8- روغن اسطوخودوس:
روغن اسطوخودوس به دلیل خواص ضد التهابی و آرامش بخش خود می تواند به بهبود جای زخم ها کمک کند. چند قطره روغن اسطوخودوس را با روغن پایه مانند روغن نارگیل یا روغن بادام مخلوط کرده و روی جای زخم ها ماساژ دهید.
9-ویتامین E:
ویتامین E به دلیل خواص آنتی اکسیدانی خود می تواند به بهبود جای زخم ها کمک کند. کپسول های ویتامین E را سوراخ کرده و روغن داخل آن را روی جای زخم ها بمالید.
10- ژل سیلیکون:
ژل سیلیکون می تواند به کاهش ظاهر جای زخم ها کمک کند. ژل سیلیکون را طبق دستورالعمل روی جای زخم ها بمالید.
بیشتر بخوانید: بهترین دستگاه های از بین بردن جای جوش در سال 2024
روش های کلینیکی درمان فرورفتگی جای جوش
روش های کلینیکی درمان فرورفتگی جای جوش، نتایج موثرتر و ماندگارتری را به ارمغان می آورند. در ادامه به بررسی برخی از رایج ترین روش های کلینیکی می پردازیم:
1- میکرونیدلینگ حرفه ای:
همانطور که در مقاله قبلی اشاره کردیم، میکرونیدلینگ با ایجاد سوراخ های ریز در پوست، تولید کلاژن و الاستین را تحریک می کند و می تواند به صاف شدن و سفت شدن پوست کمک کند. میکرونیدلینگ حرفه ای توسط یک متخصص پوست انجام می شود و با استفاده از دستگاه های تخصصی، سوراخ های عمیق تری در پوست ایجاد می کند. این روش می تواند به طور قابل توجهی ظاهر فرورفتگی جای جوش را بهبود بخشد.
2- سابسیژن:
سابسیژن تکنیکی است که در آن از یک سوزن ظریف برای آزادسازی فیبرهای اسکار زیر پوست استفاده می شود. این کار می تواند به صاف شدن سطح پوست و کم شدن عمق فرورفتگی جای جوش کمک کند. سابسیژن معمولا برای درمان فرورفتگی های یخ چال (Ice pick scars) که عمیق و باریک هستند، استفاده می شود.
3- لیزر فرکشنال:
لیزر فرکشنال با تاباندن پرتوهای لیزر به طور متناوب روی پوست، کلاژن سازی را تحریک کرده و به صاف شدن و سفت شدن پوست کمک می کند. این روش می تواند برای درمان انواع مختلف اسکار، از جمله فرورفتگی جای جوش موثر باشد. لیزر فرکشنال معمولا برای درمان فرورفتگی های غلتانی (Rolling scars) که عمیق تر و دارای لبه های گرد هستند، استفاده می شود.
4- تزریق فیلر:
در این روش، از فیلرهای پوستی مانند هیالورونیک اسید برای پر کردن فرورفتگی جای جوش و صاف کردن سطح پوست استفاده می شود. تزریق فیلر می تواند نتایج فوری و موقتی (6 تا 12 ماه) را به ارمغان آورد. این روش معمولا برای درمان فرورفتگی های باکسار (Box scars) که عمیق و دارای لبه های تیز هستند، استفاده می شود.
5- تزریق مزوژل:
مزوژل نوعی تزریق حاوی هیالورونیک اسید، ویتامین ها، مواد معدنی، آمینو اسیدها و آنتی اکسیدان ها است که می تواند به جوانسازی و آبرسانی پوست کمک کند. تزریق مزوژل برای درمان طیف وسیعی از مشکلات پوستی از جمله چین و چروک، خطوط ریز، خشکی پوست و جای جوش کاربرد دارد.
برای تزریق مزوژل در کلینیک دکتر فتوحی و مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.
6- عمل جراحی:
در موارد شدید فرورفتگی جای جوش، ممکن است عمل جراحی لازم باشد. در این روش، اسکارها برداشته شده و پوست مجددا بخیه زده می شود. عمل جراحی معمولا به عنوان آخرین راه حل و برای درمان اسکارهای بسیار عمیق و وسیع استفاده می شود.
مراقبت های بعد از درمان فرورفتگی جای جوش
مراقبت های بعد از درمان فرورفتگی جای جوش برای دستیابی به بهترین نتیجه و جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است. برخی از مهم ترین نکات مراقبتی عبارتند از:
- از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنید:
نور خورشید می تواند باعث افزایش تیرگی اسکارها شود. در هنگام خروج از منزل از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید و کلاه لبه پهن بپوشید.
- محل درمان را مرطوب نگه دارید:
پوست خود را با کرم یا لوسیون مرطوب کننده ملایم به طور مرتب مرطوب کنید.
- از خاراندن یا دستکاری در محل درمان خودداری کنید:
خاراندن می تواند باعث تحریک پوست و تشدید اسکار شود.
- از آرایش سنگین خودداری کنید:
آرایش سنگین می تواند منافذ پوست را مسدود کرده و روند بهبودی را کند، کند.
- از مصرف دخانیات خودداری کنید:
سیگار کشیدن می تواند روند بهبودی را کند کرده و باعث افزایش خطر ایجاد اسکار شود.
پیشگیری از ایجاد فرورفتگی جای جوش
بهترین راه برای درمان فرورفتگی جای جوش، پیشگیری از ایجاد آنها است. برای این کار می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- جوش های خود را دستکاری نکنید:
جوش ها را نترکانید، فشار ندهید و نخارانید.
- پوست خود را به طور مرتب و صحیح بشویید:
از یک شوینده ملایم و مناسب نوع پوست خود استفاده کنید و صورت خود را دو بار در روز بشویید.
- از کرم ضد آفتاب استفاده کنید:
از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر به طور مرتب استفاده کنید تا از پوست خود در برابر اشعه مضر UV محافظت کنید.
- از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید:
رژیم غذایی سالم سرشار از میوه ها، سبزیجات و غلات کامل می تواند به سلامت پوست شما کمک کند.
- از مصرف دخانیات خودداری کنید:
سیگار کشیدن می تواند به پوست شما آسیب برساند و روند بهبودی را کند کند.
در صورت داشتن جوش های شدید به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید، پزشک می تواند به شما در درمان جوش ها و جلوگیری از ایجاد جای زخم کمک کند.
سخن نهایی
فرورفتگی جای جوش می تواند اعتماد به نفس شما را تحت تاثیر قرار دهد، اما خوشبختانه روش های مختلفی برای درمان آنها وجود دارد. با انتخاب روش درمانی مناسب و مراقبت های صحیح از پوست خود می توانید ظاهر اسکارها را به طور قابل توجهی بهبود بخشید و پوستی صاف و یکدست داشته باشید.
سوالات متداول
- کدام روش درمانی برای من مناسب تر است؟
بهترین روش درمانی برای شما به نوع و شدت اسکارهای شما، سلامت کلی شما و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. برای تعیین بهترین روش درمانی، باید با یک متخصص پوست مشورت کنید.
- آیا درمان فرورفتگی جای جوش دردناک است؟
میزان درد در حین درمان فرورفتگی جای جوش به روش درمانی انتخابی شما بستگی دارد. برخی از روش ها مانند میکرونیدلینگ و سابسیژن می توانند کمی دردناک باشند، اما معمولا از داروهای بی حس کننده موضعی برای کاهش درد استفاده می شود.
- چه مدت طول می کشد تا جای زخم ها بهبود یابند؟
مدت زمان بهبودی جای زخم ها به نوع و شدت آنها، روش درمانی انتخابی شما و نحوه مراقبت از پوست شما بستگی دارد. به طور کلی، چند ماه طول می کشد تا جای زخم ها به طور کامل بهبود یابند.
- آیا جای زخم ها به طور کامل از بین می روند؟
هیچ روش درمانی وجود ندارد که بتواند جای زخم ها را به طور کامل از بین ببرد. با این حال، با انتخاب روش درمانی مناسب و مراقبت های صحیح از پوست خود می توانید ظاهر اسکارها را به طور قابل توجهی بهبود بخشید و آنها را کمتر قابل توجه کنید.
